Stad en Herita restaureren Sint-Donatustoren

Stad Leuven en Herita vzw restaureren samen de Sint-Donatustoren. Zo zorgen ze dat een stille getuige van de eerste stadsomwalling behouden blijft. De voorbereidende werken werden al in januari uitgevoerd. De effectieve restauratie start op dinsdag 11 februari. De overwelfde binnenkamer is vanaf het najaar toegankelijk voor het publiek.

De Sint-Donatustoren maakt in de 13de eeuw deel uit van een stadsomwalling met 11 stadspoorten en 31 torens. In de 14de eeuw wordt een tweede stadsomwalling gebouwd. Daardoor verliest de eerste omwalling haar verdedigingsfunctie en wordt ze stelselmatig afgebroken. Maar de Sint-Donatustoren trotseerde, samen met nog 9 andere torens, de tijd. Dirk Vansina, schepen monumentenzorg: “De Donatustoren is één van de getuigen van de middeleeuwse stadsomwalling en daarom historisch en ook toeristisch zeer belangrijk. We drongen verleden jaar bij de minister aan om spoedig kredieten vrij te maken voor deze restauratie. De minister ging daarop in. Zo kunnen de werken nu eindelijk starten“.

Van verdediging naar folie
In 1867 wordt beslist om een stadspark aan te leggen op de plaats van het Gildehof en het Sint-Donatiuscollege. Op dat moment wordt de Sint-Donatustoren ingrijpend verbouwd.
Het ontwerp van het stadspark sluit aan bij de Engelse landschappelijke stijl en integreert de Sint-Donatustoren en een deel van de voormalige stadsomwalling. Omwille van stabiliteitsproblemen wordt de muur aansluitend bij de Sint-Donatustoren gesloopt. Op die manier blijft de toren als restant bewaard en krijgt het de functie van “folie” in het 19de-eeuwse, romantische landschapspark.

Het beeld dat we nu hebben van de toren strookt niet met het middeleeuwse uitzicht. Met de aanleg van het stadspark in de 19de eeuw werd het maaiveld verlaagd en kwamen de fundamenten en funderingsbogen bloot te liggen. Bovendien werd er een trap aan de toren toegevoegd die zich, onlogisch volgens de verdegingsprincipes van de middeleeuwen, aan de buitenzijde van de toren bevindt.

Instorting
De Sint-Donatustoren wordt, samen met andere restanten van de eerste stadsomwalling aan het Handbooghof en het Sint-Pietersziekenhuis, in 1978 beschermd als monument. In 2004 stort het gewelf van de binnenkamer in. De ruïneuze en gevaarlijke toestand van de toren is aanleiding voor het uitvoeren van vooronderzoeken en de opstart van een restauratiedossier. Op dat moment wordt de toren in erfpacht gegeven aan Herita vzw.

Restauratie
De toren wordt volledig gerestaureerd maar blijft haar uitzicht van ruïne behouden.
Het ingestorte bolgewelf van de binnenkamer wordt gereconstrueerd naar middeleeuws model en er wordt opnieuw een vloer ingebracht op het niveau van de origineel walgang. Bovenop het bolgewelf komt een “groendak” met vegetatie die geen schade aanbrengt aan de toren. Om stabiliteitsredenen worden de funderingsaanzetten en –bogen, die in de 19de eeuw werden vrijgelegd, opnieuw ingegraven. Zo ontstaat een klein talud rondom de toren.
De overwelfde binnenkamer wordt – onder begeleiding – opnieuw toegankelijk voor het publiek.

Praktisch
De inrichting van de werf is beperkt, zodat de bezoekers van het park zo min mogelijk hinder ondervinden van de werken. De werken zullen vermoedelijk klaar zijn in oktober 2014.

Eigenaar: stad Leuven
Opdrachtgever: Herita vzw
Architect: Barbara van der Wee Architects bvba
Aannemer: Denys nv
Ingenieur Stabiliteit: Triconsult nv
Veiligheidscoördinator: Hageland Coördinatie
Totale kostprijs: 363.285,01 euro excl btw, waarvan 336.384,03 euro excl btw voor subsidie in aanmerking komt. De werken worden voor 80% gesubsidieerd omdat de toren een ZEN monument is.

Het Vlaams Agentschap Onroerend Erfgoed en de stad Leuven subsidiëren de restauratie.

Bookmark and Share

Er worden geen reacties toegelaten op dit artikel.