‘Op zoek naar Utopia’ brengt record aan topstukken naar Leuven

Na zeven jaar voorbereiding opent in M – Museum Leuven de tentoonstelling Op zoek naar Utopia. Nog nooit werden in Leuven zo veel meesterwerken samengebracht. Het is een uitgepuurde selectie van schilderijen, wandtapijten, sculpturen, tekeningen, wetenschappelijke instrumenten en miniaturen. Ze vertellen allen het verhaal van de mens die vijfhonderd jaar geleden koortsachtig op zoek ging naar Utopia, naar een betere wereld. De tentoonstelling steunt op drie stevige pijlers: ze biedt een staalkaart van Vlaamse Meesters, toont topwerken die nooit eerder samen te zien waren én ze bevat een grote diversiteit aan objecten.

Jan-Gossaert_-Portret-van-een-meisje-met-een-armillarium-_prinses-Dorothea-van-Denemarken__-ca.-1530.-Londen_-National-Gallery

Leuven viert het 500-jarig jubileum van Utopia. Het meest iconische werk van de Engelse humanist en staatsman Thomas More werd in 1516 in de universiteitsstad gedrukt. Die verjaardag is de aanleiding voor een stadsfestival met als vlaggenschip een bijzondere tentoonstelling in M – Museum Leuven. Op zoek naar Utopia is niet alleen de grootste tentoonstelling van 2016, ze bevat ook heel wat werken die nooit eerder in Vlaanderen te zien waren. Er komen maar liefst 80 topstukken uit musea en privécollecties van over de hele wereld. Samen tonen ze de grenzeloze verbeelding van een ideale wereld in de 15de en 16de eeuw.

De meeste grote Vlaamse Meesters van het einde van de 15de en de vroege 16de eeuw zijn vertegenwoordigd. Een fascinerend topstuk is het Portret van een humanist van Quinten Metsys uit het Städel Museum te Frankfurt. Dit werk is een van dé hoogtepunten in de Vlaamse portretkunst. Uit de persoonlijke collectie van koningin Elisabeth II komt het wereldberoemde Portret van Erasmus, eveneens door Metsys. Het sublieme Portret van een jonge prinses van Jan Gossaert uit de National Gallery in Londen krijgt een centrale plaats en is tevens het campagnebeeld van de tentoonstelling. Ook de drie Besloten Hofjes uit Mechelen verdienen speciale aandacht. Ze werden naar aanleiding van de tentoonstelling door acht specialisten gedurende een drie jaar durende campagne meticuleus geconserveerd. De bezoekers van Op zoek naar Utopia zijn de eersten die ze in hun herwonnen, volle glorie te zien krijgen.

Albrecht Dürer, die toen door Vlaanderen reisde, is aanwezig met een van zijn mooiste portret-tekeningen, De humanist, uit de collectie van het prentenkabinet van de Staatliche Museen zu Berlin. Zijn grensverleggende kopergravure De Zondeval (1504) die defacto de renaissance in het Noorden inluidt, is aanwezig met de loepzuivere afdruk uit het Rijksprentenkabinet van Amsterdam.

Niet alleen unieke schilderijen komen (terug) naar Leuven, ook de befaamde Leuvense wetenschappelijke instrumenten en enkele magistrale Brusselse wandtapijten passen perfect in het thema van Utopia. Leuven was in de 16de eeuw wereldberoemd voor de vervaardiging van wetenschappelijke instrumenten. Voor de eerste maal worden tien van deze instrumenten samengebracht voor een tentoonstelling. Op zoek naar Utopia is tevens een uitgelezen kans om het befaamde Brusselse wandtapijt met De Tuin der Lusten naar Jheronimus Bosch te bewonderen, door het Escorial in Madrid in bruikleen gegeven. Daarnaast komen nog andere uitzonderlijke wandtapijten na vijf eeuwen opnieuw naar hier.

Op zoek naar Utopia neemt de bezoeker mee naar het verleden én brengt Utopia terug naar vandaag.

More’s fictieve eiland Utopia ligt ‘nergens’, ver achter de horizon. Alles is er perfect georganiseerd en iedereen is er gelukkig. Maar het eiland bestaat slechts in More’s verbeelding. Het verlangen naar die ideale wereld daarentegen, is echt. Hoop zet mensen als een sterke motor in beweging, op belofte van geluk maar ook met het risico op ontgoocheling en mislukking.

Dat is het verhaal van deze tentoonstelling. Het gaat over mensen die dromen van het Paradijs, die verleid worden door de horizon, die ernaar verlangen om het universum en de eeuwigheid te begrijpen en die vrezen voor de Hel. More’s Utopia analyseert niet alleen in scherpe bewoordingen de toenmalige samenleving, verziekt door hebzucht en afgunst; het formuleert ook een ‘utopisch’ alternatief. Dat alternatief ligt ‘achter de horizon’. Je zal er nooit voet aan wal zetten, maar het eiland spoort aan om op tocht te gaan.

Utopia is meer dan de titel van een boek; het werd een nieuw woord en een nieuw literair en artistiek genre. Utopia houdt het besef in, dat je kan streven naar een beter bestaan op deze aarde. Vijfhonderd jaar geleden was dat zo, en vandaag is dat niet anders.

Meer info.

Bookmark and Share

Er worden geen reacties toegelaten op dit artikel.