Archief voor 4 augustus 2018

De Eerste Wereldoorlog in en rond Leuven in drie tentoonstellingen

Om mijn achtergrondkennis te verruimen over de Groote Oorlog van honderd jaar geleden, bezocht ik drie tentoonstellingen over dit thema in het Leuvense.

HERLEVEN. Leuven na 1918
Beginnen doet de tentoonstelling met een korte tijdslijn om het hele gebeuren te kaderen: hoe en wanneer de oorlog uitbrak, en hoe die naar Leuven kwam, waar de Duitsers in augustus 1914 de stad in brand staken uit wraak op de ‘franc-tireurs’ die hen zouden beschoten hebben. Daarbij ging een groot deel van de stad in vlammen op, inclusief de universiteitsbibliotheek met een schat aan kostbare boekwerken. Het stadhuis, onze provinciale gotische trots, bleef gelukkig bewaard want de Duitsers hadden hierin hun hoofdkwartier gevestigd. 1.081 huizen werden vernield, en 209 burgers kwamen om, in het vuur of door executie.

In één grote expositieruimte wordt er per thema ingezoomd op het leven van alledag tijdens en vooral ná de Eerste Wereldoorlog: hoe de scholen werden gereorganiseerd, hoe de economie heropgestart werd, hoe men boodschappen deed, hoe men omging met ziekenzorg, enzovoorts. Achterin hangen twee grote schermen met beelden over de verwoestingen van de brand, en hoe men – verplicht door de bezetter – het puin moest ruimen en de huizen weer moest opbouwen. Deze heropgebouwde huizen zijn vandaag de dag nog steeds te herkennen aan een gedenksteen in de gevel. Open Monumentendag op 9 september 2018 zal ook in het teken van deze wederopbouw staan, dus ik ben alvast benieuwd naar meer.

Eerste Wereldoorlog Leuven

In de oude bankkluis in de kelder worden opnieuw twee beelden geprojecteerd; alleen toont het ene de verwoesting van Leuven van 100 jaar geleden, en de andere recente beelden uit huidige oorlogsgebieden, die een frappante overeenkomst vertonen. Iets om de bezoeker even te laten stilstaan, alvorens terug de gezelligheid van de stad in te duiken.

Praktisch: de tentoonstelling is tot en met 11 november 2018 te bezoeken voor 5 euro in het Ceragebouw nabij de Grote Markt van Leuven. Meer info vind je op de website.

Universiteitsbibliotheek Leuven
De toren van de Leuvense universiteitsbibliotheek is open voor eenieder die wil genieten van een prachtig 360°-uitzicht op de stad en haar omgeving. Onderweg naar boven leer je op elke verdieping meer over de geschiedenis van het gebouw, die na de Eerste Wereldoorlog startte, nadat de oorspronkelijke universiteitsbibliotheek door toedoen van de Duitsers in 1914 afbrandde.

Eerste Wereldoorlog Leuven

Eerste Wereldoorlog Leuven

Links de Oude Markt voor de Eerste Wereldoorlog, rechts de Oude Markt na de brand van 1914.

Eerste Wereldoorlog Leuven

In dit door de gulle Amerikanen gesponsorde gebouw werden honderdduizenden waardevolle documenten en boeken ondergebracht, die toen de Duitsers in 1940 Leuven voor de tweede keer binnen marcheerden, opnieuw het slachtoffer werden van een door hen aangestoken brand, want het gebouw stond inmiddels symbool voor de overwinning op de Duitsers enkele decennia eerder, en dat konden ze uiteraard niet hebben. Alleszins is het gebouw vandaag in ere hersteld en bevat het opnieuw ontelbaar veel boeken. En gelukkig wordt er heden ten dage ook steeds meer gedigitaliseerd…

Eerste Wereldoorlog Leuven

Praktisch: de toren is slechts gedurende bepaalde periodes toegankelijk. Een kaartje kost 7 euro. Meer info vind je op deze website.

Belevingscentrum 14-18 Tildonk
Het was een mooie lentedag, ideaal weertje om langs de Leuvense Vaart naar Tildonk te fietsen. Tot mijn verrassing waren we gedurende ons ganse bezoek aan de expositie de enige bezoekers; pas op het einde kwam er nog een koppel binnenwandelen. Nochtans is de hele tentoonstelling, verspreid over enkele ruimtes van het voormalige klooster, erg modern opgesteld en lijkt het mij de ideale excursie voor scholen uit de wijde omtrek, en zelfs voor de buitenlandse toeristen die met bussen tegelijk in West-Vlaanderen worden gedropt. Ook de provincie Vlaams-Brabant draagt immers haar oorlogswonden met zich mee.

Eerste Wereldoorlog Leuven

Eerste Wereldoorlog Leuven

Met behulp van een tijdslijn op de muren van de gaanderij kan je de verschillende gebeurtenissen uit de Eerste Wereldoorlog, en vlak nadien, kaderen.

Eerste Wereldoorlog Leuven

In de eerste ruimte krijg je verscheidene getuigenissen van dorpsbewoners die aanwezig waren bij de inval en bezetting in 1914: een Duitse soldaat, een pastoor, de burgemeestersvrouw van Aarschot, de achtergebleven zoon van een gevlucht boerengezin, een non uit het klooster, ingesproken door u misschien niet onbekende acteurs en voorzien van een attribuut dat pas tijdens het luisteren naar het verhaal betekenis krijgt. De verhalen, gebaseerd op getuigenissen en dagboekfragmenten, weten meteen de juiste snaar te raken en de grimmige sfeer te schilderen die er ten tijde van de inval moet hebben geheerst. De vitrinekast in het midden toont korte verhalen en cijfers over deze en andere oorlogen: meer dan 8.000.000 soldaten kwamen om tijdens de Eerste Wereldoorlog, en 22.000.000 tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook ‘modernere’ oorlogen, zoals Viëtnam en Syrië komen aan bod. Het leed is nog niet geleden…

Eerste Wereldoorlog Leuven

In de volgende ruimte krijg je een geanimeerd filmpje over hoe de Eerste Wereldoorlog uitbrak en hoe de Duitsers door Vlaams-Brabant marcheerden in augustus 1914, en hoe de Slag der Zilveren Helmen uitbrak net over de grens met Limburg.

In de derde ruimte schetst men een beeld van het dagelijks leven tijdens de bezetting: hoe men vindingrijk moest omspringen met de weinige ingrediënten die verkrijgbaar waren, of hoe de Duitsers via de gemeentebesturen allerlei orders lieten uitvaardigen.

Eerste Wereldoorlog Leuven

In de vierde en laatste ruimte is er een audiovisuele installatie opgebouwd met als thema oorlogsvluchtelingen, van de Eerste Wereldoorlog tot nu. Bij mij miste het jammer genoeg z’n effect.

Praktisch: vanuit Leuven kan je eenvoudigweg per fiets de Vaart volgen tot aan het klooster. Dat is een dik half uur op vlakke weg. Een toegangsticket kost 3 euro. Ter plaatse kan je iets kleins eten in Brasserie Engelenburcht, in hetzelfde gebouw. Meer info vind je op deze website.

Een zeer interessant drieleuk voor iedereen die wat meer achtergrond wil over de Eerste Wereldoorlog in eigen streek.

Bookmark and Share