Leven in Leuven

Erfgoeddag 2012: kies je held

Op zondag 22 april 2012 staat de twaalfde editie van de Erfgoeddag in Leuven volledig in het teken van helden. 28 Leuvense erfgoedpartners nemen verschillende lokale, nationale, bekende of minder bekende helden onder de loep. Tussen 10:00 en 18:00 kan je alles gratis meebeleven en kiezen uit een dertigtal activiteiten. Het programma zal beschikbaar zijn vanaf donderdag 20 maart 2012. Je kan het programma afhalen in de Bibliotheek Tweebronnen (Diestsestraat 49/Rijschoolstraat 4) of Toerisme Leuven (Naamestraat 1) of bestellen via erfgoedcel@leuven.be of 016 27 22 85.

De Erfgoedcel Leuven organiseert in het kader van de Erfgoeddag 2012 een Facebook actie: welke held verdient volgens jou een plaats op de gevel van het Leuvense stadhuis? De 200 historische figuren die nu staan afgebeeld op het Leuvense stadshuis zijn in de tweede helft van de 19de eeuw geselecteerd door een commissie op basis van hun heldhaftigheid voor Leuven. Voor de Erfgoeddag wil het stadsarchief 5 helden uit de historische reeks “ruilen” voor 5 hedendaagse helden. Jij kan mee bepalen welke helden dit worden door een foto en omschrijving van je held te posten op de facebookpagina van de Erfgoedcel Leuven.

De expo start op Erfgoeddag, op zondag 22 april 2012, en loopt tot en met zondag 13 mei 2012 in het stadhuis.

Succesvolle Erfgoeddag ‘Armoe troef’ in Leuven

De Erfgoeddag in Leuven was een groot succes. De achttien verschillende erfgoedactiviteiten bekoorden 5400 bezoekers in de stad. De tentoonstellingen in het stadhuis waren een voltreffer. Daar kon de bezoeker drie verschillende sociale blikken op Leuven krijgen. In de schatkamer kon hij originele tekeningen, prenten en filmmateriaal bewonderen van architect Renaat Braem over Sint-Maartensdal en diens ambitieuze ideeën rond sociale woningbouw. In de schepenkamers ontdekte hij prachtige archieffoto’s over het leven in de verschillende Leuvense liefdadigheidsinstellingen van de 19 de eeuw. In de wandelzaal kwam hij meer te weten over de verschillende sociale initiatieven in het onderwijs, met enkele belangrijke voorbeelden uit de Leuvense regio.

Ook de vrijwilligersploeg van HistarUZ, het historisch archief van UZLeuven, kwam enorm sterk voor de dag. Zij presenteerden niet alleen een expo rond de toegankelijkheid van de gezondheidszorg, maar gaven daarnaast ook via een pakkende reportage het woord aan mensen die het ook vandaag nog met minder middelen moeten stellen. Buurtwerk ’t Lampeke en wijkbureau Mannenstraat werkten met veel inzet en enthousiasme mee aan deze Erfgoeddag. Met een thema als ‘Armoe troef’ zou het immers een gemiste kans geweest zijn om de Leuvense verenigingen waar armen het woord nemen niet als volwaardige partners te betrekken.

Ook het Rijksarchief dat focuste op de geschiedenis van de oude universiteit en de omgang met de minder bemiddelde student, kon op veel interesse rekenen. Daarenboven kreeg de Erfgoeddagbezoeker daar de unieke kans om een rondleiding te volgen in het gloednieuwe en zeer goed uitgeruste depot.

De speciaal ingerichte rondleidingen (o.a. in Sint-Maartensdal en het Miniemeninstituut) en wandelingen kregen eveneens veel bijval van het publiek en de vertellingen van de Academie voor het Leuvens dialect waren zo populair dat er nog extra inlassingen nodig waren.

De Erfgoeddag miste in Leuven zijn doel niet: als feestelijke publieksdag slaagde hij er op de verschillende locaties in om het cultureel erfgoed en de mensen die zich hierom bekommeren op een boeiende manier onder de aandacht te brengen.

Voor wie Erfgoeddag gemist heeft, enkele tentoonstellingen lopen langer door: o.a. in het stadhuis, in HistarUZ, in KADOC, … Meer info via www.erfgoedcelleuven.be.

Erfgoeddag: Wat levert ‘Armoe troef’ in Leuven op?

Zondag 1 mei, traditioneel de dag van de arbeid, maar dit jaar ook Erfgoeddag! Deze feestdag van het cultureel erfgoed – en van de mensen en organisaties die zich hierom bekommeren – wordt al voor de elfde keer georganiseerd. Na het thema ‘FAKE’ van vorig jaar, is nu ‘Armoe troef’ de rode draad doorheen alle erfgoedactiviteiten. In Leuven kan je maar liefst achttien verschillende erfgoedervaringen opdoen, verspreid over twaalf locaties. Van tentoonstellingen, rondleidingen, wandelingen, een lezing, concertjes tot zelfs een fietstocht en een ontroerende reportage; iedereen kan het gratis meemaken op de Erfgoeddag in Leuven.

“Als schepen van cultuur én sociale zaken vind ik het boeiend dat de Erfgoeddag 2011 het thema ‘Armoe troef’ heeft en op 1 mei valt.” zegt schepen Denise Vandevoort. “Leuven is een rijke stad en toch merk ik dat er zowel in het verleden als nu inwoners geconfronteerd worden met armoede.”
Veel sociale thema’s dus op de Erfgoeddag in Leuven: over de toegankelijkheid van de gezondheidszorg bijvoorbeeld, over sociaal engagement of sociale woningbouw… Het Leuvense programma is rijk en gevarieerd. Een vooruitblik.

Arm en rijk gelijk?
Was dit altijd zo in de gezondheidszorg? Dat vragen de vrijwilligers van HistarUZ – het historisch archief van UZ Leuven – zich af in hun tentoonstelling. En hoe zit het vandaag? Phara de Aguirre onderzocht dit samen met enkele mensen van Buurtwerk ’t Lampeke en Wijkbureau Mannenstraat. Hun bevindingen worden getoond in een openhartige en ontroerende reportage, die op Erfgoeddag voor het eerst getoond wordt aan het grote publiek.
In Museum M kan de bezoeker tijdens een gezinsworkshop het klassenverschil aan den lijve ondervinden. De deelnemers wanen zich in het 19de-eeuwse Leuven en herbeleven er de klassenstrijd.

Recht op wonen en sociale woningbouw
De torens van Sint-Maartensdal zijn niet weg te denken uit de Leuvense skyline, maar kent iedereen wel de context waarin dit sociale wooncomplex is ontstaan? Het Stadsarchief en de Vlaamse architectuurarchieven tonen via originele plannen, tekeningen, schetsen, foto’s en twee films de ambitieuze ideeën die architect Renaat Braem had bij de ontwikkeling van Sint-Maartensdal. Aanvullend bij deze tentoonstelling in het stadhuis, organiseert Stad & Architectuur een rondleiding door de torens en krijgt de bezoeker zo een blik op de huidige situatie.
In de gotische zaal van het stadhuis geeft SIWE een lezing over de geschiedenis van het recht op wonen. En wie zijn eigen fiets meebrengt, kan met hen mee op tocht langs verschillende sociale woningbouwprojecten in en rond Leuven.

Armoedevoorzieningen
Sociale voorzieningen in het onderwijs? Vzw Cultureel erfgoed Annuntiaten Heverlee belicht in de wandelzaal van het stadhuis enkele stichtende voorbeelden uit de Leuvense regio: van de armenschool, het Fonds der meestbegaafden, de sociale missie van De Wijnpers of van de vroegere ambachtenscholen tot de sociale zorg op school vandaag.
Nog in het stadhuis toont het Stadsarchief via prachtige, originele archieffoto’s de verschillende Leuvense weldadigheidsinstellingen uit de 19de eeuw.
En wat gebeurde er voor de minder bemiddelde student in Leuven? Het Rijksarchief graaft in de geschiedenis van de oude universiteit (1425-1797) en vindt er sporen van verschillende soorten studiebeurzen en verblijfscolleges.

Armoedeverlichting door de muziek
Sociaal geëngageerde muziek of muzikaal vertier? Op Erfgoeddag komt het allebei aan bod.
MATRIX focust op Luigi Nono en zijn socialistische opera ‘La fabbrica illuminata’ en op andere sociaal geïnspireerde componisten. Samen met enkele deelnemers uit Leuvense welzijnsorganisaties gaan ze ook zelf aan de slag met verhalen en klankbeleving van vandaag.
Drie van de vier Leuvense beiaarden spelen op zondag 1 mei allerlei songs over armoede: van werkmansliedjes tot muziek uit ‘Les Misérables': op verschillende tijdstippen verspreidt de beiaard deze ‘musica povera’ in de stad. Maar ook de Joorzangers, het koor van de Leuvense Jaartallen, brengen de liedjes die vroeger in de Leuvense arbeiderscafés gezongen werden, terug tot leven.

Programma: gratis en toegankelijk voor iedereen
Het uitgebreide programma kan je nalezen in de gratis brochures van Erfgoeddag Leuven, op te vragen via de erfgoedcel (erfgoedcel@leuven.be of 016 27 22 85) of af te halen in Bibliotheek Tweebronnen of bij Toerisme Leuven. Deze brochures leiden de bezoekers op zondag 1 mei langs de twaalf Erfgoeddaglocaties. Alle activiteiten zijn gratis voor iedereen.
Voor mensen met een visuele of auditieve beperking of voor mensen met beperkte mobiliteit (rolstoelgebruikers) zijn er speciale begeleide parcours uitgewerkt. Inschrijven voor deze parcours kan via de erfgoedcel.

Erfgoeddag 2010 lokte 6200 bezoekers naar Leuven

De tiende editie van Erfgoeddag kreeg mooi weer en lokte vele bezoekers in Leuven. Maar liefst 6200 enthousiastelingen kwamen ontdekken wat al dan niet FAKE was in de verschillende tentoonstellingen, presentaties, rondleidingen, workshops en wandelingen.

Het thema ‘FAKE’ werd in de voormiddag wel heel letterlijk genomen door de vriendenkring van de Mannen van 1961 en hun ‘stunt’. Tussen 9.30 en 10.45 uur lokten ze heel wat Leuvenaars naar het Fochplein onder het mom van een extra archeologische opgraving. Dit bleek een voorwendsel om aandacht te trekken op hun vriendenkring. De mensen die bij de neus genomen waren, kregen een deel van de schat en werden bovendien getrakteerd op een extra rondleiding in de Raadskelders. Hier konden ze dan verder kennismaken met de geschiedenis van het Jaartallenleven in Leuven en met de vroegere stunts van de Mannen van het Jaar.

Het stadhuis was met maar liefst tien verschillende tentoonstellingen een echte topper. Het Stadsarchief nam het magische getal zeven onder de loep: de zeven Leuvense geslachten, de zeven Leuvense wonderen en de zeven Leuvense schepenen ten tijde van de schepenbank… het was aan de bezoeker om te ontdekken welk aspect feit of fictie was. Ook de tentoonstelling van vzw Cultureel Erfgoed Annuntiaten ging de archiefbronnen na van zeven belangrijke vrouwen uit de Leuvense geschiedenis om te verifiëren hoe waarheidsgetrouw hun levensverhaal was.

Het eerste erfgoedproject van stadsfotograaf Marco Mertens in samenwerking met het Stadsarchief viel ook in de smaak! Mertens vertrok van zeven stadsgezichten van de 19de -eeuwse fotograaf Edmond Fierlants wiens populaire foto-album in het Stadarchief bewaard wordt. Hij hernam de foto’s van toen, maakte er een hedendaagse versie van en verwerkte een verrassend element van diezelfde nieuwe foto in het origineel. Aan de bezoeker om uit te zoeken waar de FAKE zat… en ondertussen te luisteren naar de kleurrijke beschrijvingen van diezelfde plekken, verteld door de Academie voor het Leuvens dialect.
In de binnentuin van M werd het een gezellig drukke middag dankzij de sfeervolle picknick en het mooie weer. Kleurrijke dekentjes, jongleurs, jazzy optredens en een creatieve workshop voor kinderen lokten jong en oud naar het museum.

Alle rondleidingen met gids waren volgeboekt! Zelfs de Leuvense beiaard vierde mee en bracht dankzij een samenwerking met verschillende allochtone organisaties een multicultureel repertoire. Onder de titel ‘Fusion on bells’ klonk zo hun favoriete muziek vertaald op beiaard. Enkele groepen die zich vooraf inschreven, konden het concert live meemaken vanuit de beiaardtorens van de Sint-Pieterskerk en de Universiteitsbibliotheek.

De tiende Erfgoeddag in Leuven werd met het thema ‘FAKE’ waardig gevierd… en vastgelegd! Dertig CJP-jongeren volgden in de voormiddag een stoomcursus fotografie en maakten met deze pas verworven kennis eigenzinnige sfeerbeelden van de Leuvense Erfgoeddag. Het resultaat is te bekijken op flickr. Zes van deze foto’s, uitgekozen door een professionele jury, zullen in de loop van de volgende week verschijnen als nieuwe, originele Leuvense postkaarten.

Foto door Natacha Degreef

Foto door Leen Persoons

Foto door Kwinten Rummens

Langer genieten van Erfgoeddag
Voor wie al dit bijzonders op Erfgoed(zon)dag gemist heeft, geen nood: een aantal tentoonstellingen lopen door! De tentoonstellingen in het stadhuis rond de zeven Leuvense wonderen, de zeven schepenen, de zeven geslachten en de zeven Fierlantsfoto’s van het Stadsarchief (Marco Mertens) lopen door tot eind mei, alsook de expo rond de zeven vrouwenportretten van vzw Cultureel Erfgoed Annuntiaten in de wandelzaal van het stadhuis.

Het Museum Abdij van Park toont nog tot 30 mei hoe liturgische kunst en interieur werd opgesmukt, geïmiteerd of verguld. De Universiteitsbibliotheek neemt met ‘FAK(E)SIMILE’ de kopij en haar origineel onder de loep, nog tot 11 juni. En in KADOC kan je nog tot 19 juni de onverwachte band tussen reclame en religie ontdekken.

Mannen van 1961 stunten tijdens Erfgoeddag

Het was van 1997 geleden dat de Vriendenkringen Mannen van het Jaar nog eens zorgden voor een stunt in de echte zin van het woord, d.w.z. de mensen bij de neus nemen en zo in de belangstelling komen.
 
Het thema van deze Erfgoeddag ‘Fake’ zette de Mannen van 1961 aan om terug met deze traditie aan te knopen. Het Fochplein werd de ideale locatie voor een extra archeologische vooronderzoek, zogezegd ter voorbereiding van de voorziene archeologische opgravingen voor de vernieuwing van dit plein.
 
De gespecialiseerde firma ‘Strigidae’ startte rond 09.30 uur de werken. En ja, op een diepte van 1 meter werden reeds de eerste resultaten gevonden: beenderen – flesjes – kogelhulzen – keramiek – nihilstennen – … Alles werd grondig onderzocht en tentoongesteld in een daarvoor voorziene tent, terwijl er deskundige uitleg werd gegeven over de opgravingen voorzien in september.

Leden van het ‘Leuvens Historisch Genootschap’ kwamen controleren of alles volgens de afspraken gebeurde. Zelfs een afgevaardigde van de Watermaatschappij kwam langs om na te gaan dat men niet te diep groef, want er zou op de werfplaats ook een hoofdleiding lopen.
 
Het was mooi om te zien hoeveel mensen in de waan waren dat het ‘echte’ opgravingen betrof tot zij na deskundige uitleg een ‘nihilsteen 61′ ontvingen, een steen die verwees naar de organisatoren, de vriendenkring van de Mannen van ’61, en een bonnetje voor een gratis Stella in de Raadskelders.
 
Fake opzet geslaagd dus, dankzij de Mannen van 1961 (alias de firma Strigidae) en hun noeste ‘medegravers’ van Blok 1 (1941 – 1951).

Archeologisch vooronderzoek op het Fochplein tijdens Erfgoeddag

In het kader van Erfgoeddag (zondag 25 april 2010) plant men een extra archeologisch vooronderzoek op het Fochplein. De uiteindelijke archeologische werken zullen pas in september starten, maar op Erfgoeddag vindt al een vooronderzoek plaats met een live proefopgraving met uitleg.

In de buurt van het standbeeld Fonske wordt verwacht dat er wat anders te vinden is dan keldermuren en resten van vorige bewoning. Uit documenten van de vroegere Nationale Bank van België heeft men kunnen opmaken dat deze bank en een stuk van het Fochplein deels op een begraafplaats zouden gebouwd zijn. Traditioneel werden de overledenen hier volgens de toen gangbare rituelen met al hun kostbare bezittingen begraven. Tot vandaag werd hier nooit opgravingswerk of archeologisch onderzoek naar verricht.

Op zondag 25 april 2010, om 11.00 uur, zal een eerste proefopgraving plaatsvinden (tot maximum 2,50 m diepte). Iedereen kan dit live bijwonen. Als er bovendien iets gevonden wordt, zal een gedeelte hiervan, na grondige controle en goedkeuring, verdeeld worden onder de toeschouwers. Je hebt dus een reden om erbij te zijn.

Erfgoeddag 2010 in Leuven: 7x FAKE?

Erfgoeddag viert op zondag 25 april 2010 zijn jubileum. Deze tiende editie mag in Leuven niet onopgemerkt voorbijgaan. 39 partners werken mee om de bezoekers 19 verschillende activiteiten aan te bieden. Alles kadert in het thema FAKE? “Via bijzondere tentoonstellingen, concerten, workshops en wandelingen kan iedereen komen onderzoeken wat feit of fictie is“, zegt schepen van cultuur, mevrouw Denise Vandevoort. Zoek de speurneus in jezelf en ontdek hoe of wanneer erfgoed je om de tuin kan leiden.

De gratis programmabrochures kunnen opgevraagd via de erfgoedcel (erfgoedcel@leuven.be of tel. 016 27 22 85) of afgehaald worden in bibliotheek Tweebronnen of bij In&Uit. Deze brochures leiden je op zondag 25 april langs de verschillende activiteiten. Alles is gratis en toegankelijk voor iedereen. Voor mensen met een visuele of auditieve beperking of voor mensen met beperkte mobiliteit (rolstoelgebruikers) zijn er speciale begeleide parcours. Iedereen krijgt de kans om deel te nemen. Inschrijven voor dit parcours gebeurt via de erfgoedcel.
Lees verder.

Erfgoeddag en Week van de Amateurkunsten

Een impressie in foto’s:

Wagenspel Paep Thoen

Joorzangers

Mannen van het jaar – vrienden van Leuven

Assepoester revisited door jongerenatelier Thespikon

Murgalova, de Leuvense Murgagroep

Buikdansgroep (e)motion

Boeken van echte en waarachtige vriendschap in het Rijksarchief van Leuven

In vriendschap verzusterd: de zustersteden op bezoek

Erfgoeddag 2009 met als thema Uit vriendschap!? leek voor het Leuvens Stadsarchief de geschikte gelegenheid om de internationale vriendschapsbanden met deze zustersteden én met hun archiefdiensten nauwer aan te halen. Zowel de Stadsarchieven van Rennes (Frankrijk),
’s-Hertogenbosch (Nederland) en Lüdenscheid (Duitsland), het Rijksarchief van Krakau (Polen), het archiefcomité van Tainan (Taiwan) als het Universiteitsarchief van Stellenbosch (Zuid-Afrika) waren meteen enthousiast en verleenden hun medewerking aan de uitwerking van het tentoonstellingsproject In vriendschap verzusterd.

De archivarissen van de hierboven genoemde archiefinstellingen kozen zelf twee van hun archiefstukken uit om naar Leuven te laten komen. In deze tentoonstelling, die vanaf 26 april tot 17 mei in de schatkamer van het historische stadhuis te bekijken is, zullen de bezoekers deze unieke stukken van een uitzonderlijke historische waarde kunnen bewonderen. Zij fungeren als erfgoedambassadeurs van de partnersteden waarmee we een bijzondere band hebben. Daarnaast zal in de tentoonstelling ook toelichting gegeven worden bij de ontstaansgeschiedenis van elk van deze jumelages. Een brochure met een kort historisch overzicht van de verschillende vriendschapsbanden en met een beschrijving van de stukken begeleidt deze tentoonstelling.

Een korte beschrijving van de archiefstukken:

Rennes:

• Patentbrieven van Hendrik II over de oprichting van een schepenraad (25 maart 1549)
• Plan van de stad Rennes opgesteld na de brand van 22 december 1720

s’-Hertogenbosch:

• Blijde Inkomst van de Brabantse hertogen Johanna en Wenceslas (3 januari 1356)
• Capitulatieverdrag waardoor de stad onder Spaans bewind kwam (14 september 1629)

Lüdenscheid:

• Drie stadsaffiches van de in Lüdenscheid geboren kunstenaar Wilhelm Schlote (1987-1994)
• Documenten omtrent de oprichting van de Deutsch-Belgische Gesellschaft (19 februari 1973)

Krakau:

• Stadsgezicht van Krakau van Georg Braun en Franz Hogenberg (Civitates Orbis Terrarum, uitgegeven 1617)
• Oorkonde van de Poolse koning Sigismund I voor de bakkersgilde in Krakau (1545)

Tainan:

• Achtdelige reeks De Archieven van Tainan over de geschiedenis van deze stad (opgesteld tussen 1945 en 1988)
• Uitgave van Het dagboek van Fort Zeelandia (uitgegeven tussen 1986 en 1995)

Stellenbosch:

• Universiteitswet met daarin de stichting van de universiteiten van Stellenbosch en Kaapstad (1916)
• Bouwplan van het vroegere Stellenbosch Boys School, voorloper van het Victoria College en de Universiteit van Stellenbosch (1906)

Alle foto’s van de voorstelling van de archiefstukken kan je vinden in de Flickr set “In vriendschap verzusterd” van Carolien Coenen.

Meer foto’s kan je vinden in de Flickr set “In vriendschap verzusterd” van Carolien Coenen.

Nuttige informatie als je de stukken zelf wil bezichtigen:

• Locatie: de schatkamer in het Stadhuis, Grote Markt 9, 3000 Leuven
• Tijdens erfgoeddag geopend tussen 10:00 en 18:00
• Nog tot zaterdag 16 mei vrij toegankelijk van maandag tot zaterdag van 9:00 tot 17:00

Erfgoeddag 2009 – een greep uit het aanbod

Met het thema ‘Vriendschap’ mogen in Leuven de ‘Mannen van het Jaar’ uiteraard niet ontbreken op Erfgoeddag 2009. In de Raadskelders van het stadhuis stellen ze daarom zelf hun werking als ‘meest unieke vriendenkringen van Leuven en de wereld’ aan de bezoekers voor. Aanvullend hierbij neemt de Academie voor het Leuvens dialect iedereen mee op tocht door de stad langs plaatsen die verbonden zijn met deze ‘vriendentraditie’.