Leven in Leuven

12de SALSA-cahier voorgesteld in Leuvens stadsarchief

Vandaag stelde het Leuvense stadsarchief haar 12de SALSA-cahier voor. Dit cahier past in een reeks boeiende verhalen uitgegeven door SALSA, de vriendenkring van het archief. Elk boek behandelt het Leuvens verleden op basis van archiefmateriaal. Het nieuwste nummer haakt voor de gelegenheid in op de herdenkingen van de Groote Oorlog. Auteur Marika Ceunen zoomt hierbij vooral in op bronnen die getuigen over het leven nà de gruwel.

“De stilte van de dood omhelst ons. Getuigenverklaringen over de brand van Leuven (25-27 augustus 1914) belicht de dramatische begindagen van de Eerste Wereldoorlog vanuit een heel bijzonder perspectief”, aldus stadarchivaris Marika Ceunen. “Getuigenverklaringen van Leuvenaars die de grote brand meemaakten en van anderen die Leuven in de dagen na de ramp bezochten, geven een heel persoonlijk beeld van wat er zich in Leuven heeft afgespeeld. Daarbij komt ook het leven nà de gruweldaden in een deels verwoeste stad aan bod. Hoe verwerkte de stad dit trauma en krabbelde de Leuvenaar terug overeind? Het materiaal waarop ik dit boek baseerde, bestaat uit onuitgegeven dagboekfragmenten, verklaringen van nabestaanden van slachtoffers en berichten in de buitenlandse pers op basis van het relaas van mensen die Leuven tijdig konden ontvluchten of er na de brand een kijkje kwam nemen. In tal van publicaties en kranten verschenen vrij snel na de brand van Leuven (25-27 augustus 1914) de eerste getuigenverklaringen van inwoners die Leuven na de brand ontvlucht waren. Verschillende slachtoffers van die Duitse brandschatting schreven hun verhaal in dagboekvorm neer. Dit cahier bundelt een aantal van die – veelal onuitgegeven – getuigenverslagen.”

“In een eerste reeks bracht onze stadsarchivaris getuigenissen over de brand zelf samen”, vult schepen van cultuur Denise Vandevoort aan. “Een tweede reeks bevat getuigenissen die zijn opgetekend door bewoners die na een paar maanden hun stad opnieuw opzochten en de toestand beschrijven. Een derde reeks brengt enkele getuigenissen van mensen die door de Duitse bezetter uit Leuven gedeporteerd werden naar een van de strafkampen. Daarin beschrijven zij hun wedervaren ginds. Ook het fotomateriaal waarmee deze getuigenissen geïllustreerd worden, is grotendeels nieuw en nog ongepubliceerd. De meeste beelden zijn afkomstig van een fotoalbum dat nog maar recent aan ons stadsarchief werd geschonken. De even sprekende als pakkende beelden vormen een goede iconografische aanvulling op de getuigenverklaringen. Ik vind het boek alvast een belangrijke aanvulling in de publicaties over Leuven tijdens de oorlog.”

Praktisch
SALSA-cahier 12 – De stilte van de dood omhelst ons. Getuigenverklaringen over de brand van Leuven (25-27 augustus 1914), telt 146 bladzijden en kost € 22. Het is vanaf nu te verkrijgen in de leeszaal van het stadsarchief en bij boekhandel Peeters in de Bondgenotenlaan.

Expo ‘Gebroken Gevels’ en Salsa!-cahier herdenken een stad in puin

Gebroken Gevels: Foto’s van een stad in puin
Openluchttentoonstelling van 4 juni tot en met 31 augustus 2014

Om de huidige bewoner en bezoeker van Leuven te herinneren aan de oorlogsschade uit 1914, worden op 10 locaties in de binnenstad uitvergrote foto’s geplaatst. De beelden van toen staan in rechtstreeks verband met de locatie vandaag en brengen de voorbijganger honderd jaar terug in de tijd. Ze tonen hoe de brand en de vernieling van Leuven in de augustusdagen van 1914 toesloegen op die bewuste plek.

Ondanks het verbod van de Duitse overheid, nam een aantal fotografen vlak na de brandstichting foto’s van de in puin gelegde Leuvense binnenstad. Zowel bekende beroepsfotografen als anonieme amateurs zorgden zo voor unieke beeldgetuigenissen van deze ingrijpende gebeurtenis. Dankzij het stadsarchief, dat deze foto’s goed bewaart, kunnen deze beelden 100 jaar later opnieuw hun verhaal vertellen.

© Stadsarchief Leuven – In augustus 1914 verwoestten de vlammen de meeste huizen op de Grote Markt. Het stadhuis bleef gelukkig gespaard, omdat de Duitse Kommandatur er zijn intrek had genomen.

Gratis folder met stadsplan
De foto’s hangen verspreid over 10 plekken in de binnenstad die zich op wandelafstand van elkaar bevinden: tussen de Diestsestraat, het Margarethaplein, de Oude Markt, de Grote Markt, het Pieter De Somerplein, het Mgr. Ladeuzeplein, de Bondgenotenlaan en het Martelarenplein.

Aan de balie van Toerisme Leuven ligt tijdens de duur van de openluchttentoonstelling een gratis folder in vier talen: Nederlands, Engels, Frans en Duits. Het stadsplan in in de folder brengt je langs de 10 locaties en geeft per locatie achtergrondinformatie.

SALSA!-cahier: Leuven – augustus 1914.
Getuigenissen over een stad in puin.

Begin juli verschijnt het 12de SALSA !-cahier dat helemaal in het teken van augustus 1914 in Leuven staat. Het cahier toont onder andere nooit eerder gepubliceerde foto’s
van de brand van Leuven.

Het cahier bevat ook getuigenverslagen, die het drama van de stad in puin vanuit verschillende invalshoeken belichten. Inwoners van Leuven en Kessel-Lo vertellen hoe het dagelijkse leven na de grote brand weer werd opgepikt. Buitenlanders die eind augustus in Leuven waren, doen hun relaas van de feiten. En ook de getuigenis van enkele Duitse kloosterzusters, die meteen na de brand samen met landgenoten en Engelse krijgsgevangenen naar Duitsland terugkeerden, geeft een ontstellend beeld van wat Leuven in die begindagen van de Eerste Wereldoorlog te verduren kreeg.

Het SALSA!-cahier is vanaf 4 juli te koop voor 20 euro (of 16 euro voor SALSA!-leden) bij Toerisme Leuven, Boekhandel Peeters en in de leeszaal van het stadsarchief.

Voorstelling 11de SALSA!-cahier op 20 oktober

Op 20 oktober stelt het stadsarchief en zijn vriendenkring het 11de SALSA!-cahier voor. “Brand, herstel en restauratie van de kerk van Vlierbeek (1953-1959)” werd samengesteld door Denise Dictus, Robrecht Janssen, Geert Robberechts en Roger Stuyven. Het belicht uitvoerig de episode van 1953 tot 1959 in de geschiedenis van de huidige parochiekerk van Onze-Lieve-Vrouw van Vlierbeek.

De auteurs reconstrueren het verhaal van de brand van 17 maart 1953 en de restauratie van de voormalige abdijkerk in de daaropvolgende jaren. Ze doen dat aan de hand van verschillende bronnen. Vooreerst zijn er de vele, deels onuitgegeven, documenten van de Heemkundige Kring Vlierbeek (HKV) en het Rijksarchief Leuven. Er werd een keuze gemaakt uit de foto’s in het archief van de HKV.

Doorheen het hele cahier komen ook verhalen en bedenkingen aan bod. Deze zijn gebaseerd op interviews met Vlierbekenaars die de gebeurtenissen destijds van heel nabij hebben meegemaakt en er nu, ruim een halve eeuw later, vanuit een ander perspectief op terugkijken.

Schepen van cultuur Denise Vandevoort is zeer tevreden met de onderwerpkeuze: “Hopelijk mag dit cahier bijdragen om de eeuwenoude en recentere geschiedenis van de abdijsite van Vlierbeek toegankelijk en levendig te maken.”

Voorstelling

Het cahier wordt voorgesteld op 20 oktober 2013 in de Onze Lieve-Vrouwkerk van Vlierbeek. Op het programma staan:

• 12.00 uur: verwelkoming door schepen van cultuur Denise Vandevoort
• 12.10 uur: muzikaal intermezzo door Paul van Hooff en Odette Meyers
• 12.20 uur: toelichting bij het cahier door de auteurs
• 12.40 uur: muzikaal intermezzo door Paul Van Hooff en  Odette Meyers.
• 12.50 uur: overhandiging van het eerste exemplaar door SALSA!-voorzitter Gustaaf Janssens
• 13.15: nawoord door schepen van monumentenzorg Dirk Vansina en receptie aangeboden door de stad

Van 13.00 tot 18.00 uur zijn er rondleidingen in de kerk, in de toren en op de gewelven van de kerk. In een fototentoonstelling komen niet alleen de brand maar ook de restauratie van de kerk in de daaropvolgende jaren uitgebreid aan bod.