Posts getagd met ‘wereldoorlog I’
Belgisch vorstenpaar en Duitse president herdenken WO I
De Eerste Wereldoorlog. Elk jaar herdenken we die Grote Oorlog op 11 november, ook wel bekend als wapenstilstand. Maar in 2014, het jaar waarin het exact 100 jaar geleden is dat de oorlog begon, wordt er in ons land extra stilgestaan bij het leed en de overledenen. De laatste veterane mag deze verjaardag weliswaar niet meer meemaken (zij overleed twee jaar geleden), maar de herinnering aan de verliezen, de opgetekende verhalen en een land dat doorspekt wordt met monumenten, getuigen nog steeds dat het collectief bewustzijn de herhaling van zulke gruwel liever niet tegemoet ziet.
Leuven, als één van de steden die het hardst werd getroffen tijdens die Eerste Wereldoorlog, heeft een onlosmakelijke band met deze verjaardag. Exact 100 jaar geleden, op 4 augustus, viel Duitsland België binnen. Na ruim twee weken werd Leuven reeds bezet. Op 27 augustus werd de volledige bevolking uit de stad gedreven, waarna 2 dagen later, op 29 augustus, onze stad door de Duitsers in brand werd gestoken. 209 burgers kwamen om, en grote delen in het centrum en rond het station werden in as gelegd. In de brand die de hele stad teisterde, was één van de grootste verliezen wellicht de Universiteitsbibliotheek; van de rijke verzameling handschriften en de ruim driehonderdduizend boeken bleef niets meer over. De wereld keek verontwaardigd toe, en de brand werd een symbool voor de zinloosheid van de oorlog. De bibliotheek werd heropgebouwd, om dan tijdens de Tweede Wereldoorlog opnieuw de vlammen ten prooi te vallen – ironisch genoeg gingen tijdens die tweede brand ook veel na de vorige oorlog door Duitsland geleverde boeken verloren.
Nu, dag op dag een eeuw later dan die bewuste inval, kwam de Duitse president Joachim Gauck naar de martelaarstad Leuven, om, samen met koning Filip en koningin Mathilde, de start van deze gruwelijke periode te herdenken. Zowel het vorstenpaar alsook de president werden door burgemeester Louis Tobback opgewacht op de Grote Markt in Leuven. Ook twee van de ontslagnemende vice-premiers, Pieter De Crem, Minister van Landsverdediging, en Didier Reynders, Minister van Buitenlandse Zaken, waren aanwezig om de prominente gasten te verwelkomen. De president schudde de burgemeester de hand en leek zich te verontschuldigen. Daarna nam hij de tijd om het oude stadhuis te bewonderen, één van de gebouwen die tijdens de brand niet compleet verwoest werden. Nadat het vorstenpaar ook even de tijd nam om de talrijk aanwezige menigte te begroeten, begaf het gezelschap zich naar de Universiteitshal.
De president verontschuldigde zich voor het onrecht dat het neutrale België ten deel viel tijdens de overvallen van Duitsland, zowel in de Eerste alsook in de Tweede Wereldoorlog. “Vandaag komen we samen om de doden te herdenken. In verdriet staan we verenigd rond de graven, en we voelen het behouden van de vrede aan als een verplichting tegenover de slachtoffers van de oorlog”, aldus Joachim Gauck. Rik Torfs, rector van de KU Leuven, had voordien al zijn dankbaarheid betuigt dat net de president vandaag aanwezig was voor de plechtigheden. Hij haalde echter ook aan dat we niet mogen herdenken vanuit een positie waarin we onszelf beter wanen, alsof het ons nooit zou overkomen. Op dagen als vandaag moeten we eens te meer stilstaan bij hoe een dictatuur tot stand kan komen, waar iets niet doen net wel consequenties heeft, en welke angst, verdriet en pijn voortvloeien uit de handelingen zoals die 100 jaar geleden hebben plaatsgevonden.
Na de speeches werd er een gedenkplaat onthuld, ter herinnering aan de brand van Leuven en de gevallen slachtoffers – opgesteld in zowel het Nederlands, het Frans, het Engels alsook in het Duits. Ook werd even de tijd genomen om het Gulden Boek van de stad Leuven en de KU Leuven te ondertekenen.
Over de Bondgenotenlaan ging het daarna naar het Martelarenplein, waar de dranghekken wel enorm ver leken te staan. Koning Filip en president Gauck legden daar elk een bloemenkrans neer aan het oorlogsmonument voor de slachtoffers van Wereldoorlog I. President Gauck nam daarbij uitgebreid de tijd om de bloemenkrans met het nodige respect achter te laten. Onder het toeziend oog van enkele oud-strijders werd op trompet “Te Velde” ten gehore gebracht, waarna het gezelschap afscheid nam. Ook op het Martelarenplein nam het vorstenpaar nog even de tijd om de aanwezigen toe te wuiven, waarvan enkelen meer aandacht leken te hebben voor hen dan voor de eigenlijke herdenking.
Na een dag zoals vandaag ben ik me er heel bewust van dat de gruwel van de oorlog voor ons veelal iets is uit geschiedenisboeken en verbloemde verhalen van opa zaliger. Maar de conflicten die vandaag de dag woeden, kwamen in de afgelopen maanden wel uitermate dichtbij. Laat ons hopen dat velen onder ons elke dag heel bewust langs het oorlogsmonument op het Martelarenplein wandelen, wetende dat onze dagdagelijkse rompslomp in het niets valt vergeleken met de ellende van een oorlog die in onze o zo vredevolle straten reeds twee maal heeft gewoed. En laat ons mijmeren over de woorden van rector Rik Torfs: “Boeken zijn elkaars vrienden, ook als ze vijanden zijn”.
Officiële opening BIBLIOTHEEKTOREN – History with a view
In samenwerking met de KU Leuven, Toerisme Vlaanderen en Toerisme Vlaams-Brabant, ontsloot de Stad Leuven op deze warme maandagse winterdag (06.01.2014) de toren van de universiteitsbibliotheek voor het grote publiek. Het Leuvense bureau Fugzia, een bureau sterk in driedimensionale projecten, werd na een openbare procedure aangeduid voor de uitwerking van dit project.
“History with a view“, vatte Schepen Dirk Vansina samen:
Een stukje Leuvense geschiedenis in combinatie met een uniek uitzicht.
Door op een evocatieve en innovatieve manier de verwoesting en de wederopbouw van de stad Leuven naar aanleiding van de Eerste (en in mindere mate van de Tweede) Wereldoorlog zichtbaar te maken, wordt een eerste stap gezet in de ontsluiting van het universitair patrimonium in de Leuvense binnenstad. Op die manier wordt de steile klim (289 treden) inhoudelijk onderbroken en kan de bezoeker in 5 fasen(verdiepingen) én met inhoudelijke duiding de toren beklimmen.
Hoogtepunt van het bezoek aan de toren zal een buitenbezoek van de toren worden, waarbij de bezoeker het balkon van de toren kan betreden en kan genieten van een uniek zicht op de stad Leuven en de omliggende (groene) regio.
- Verdieping 1: De brand van Leuven – The Flames of Louvain 1914
- Verdieping 2: Internationale solidariteit 1914-1928
- Verdieping 3: we wederopbouw 1921-1928
- Verdieping 4: de brand van de bibliotheek 1940
- Verdieping 5: een vredesbeiaard 1928…
Voor dit project slaan 4 partners de handen in elkaar: Toerisme Leuven, KU Leuven, Toerisme Vlaanderen en Toerisme Vlaams-Brabant.
Dit alles kadert verder als een eerste stap in talrijke projecten en evenementen in onze provincie en het Vlaamse land, vertelden Monique Swinnen – gedeputeerde toerisme Vlaams-Brabant en Geert Bourgeois – Vlaams minister van toerisme, i.v.m. de herdenking van 100 jaar grote oorlog 14-18.
Toespraken door: Louis Tobback, Rector Rik Torfs, Denise Campbell Bauer – ambassadeur USA in België, Geert Bourgeois – Vlaams minister van toerisme, Monique Swinnen – geduputeerde van toerisme Vlaams-Brabant, Dirk Vansina – schepen toerisme stad Leuven en Mel Collier – waarnemend directeur van de Universiteitsbibliotheek.
Vanaf morgen dus open voor iedereen. Praktische info: wanneer, tickets enz, zie www.bibliotheektoren.be
Denise Campbell Bauer – ambassadeur USA van Belgie
Geert Bourgeois – Vlaams minister toerisme
Dirk Vansina, schepen toerisme stad Leuven
Mel Collier – wnd. directeur Universiteitsbibliotheek
na 289 treden:
125.000 euro subsidie voor permanente tentoonstelling universiteitsbibliotheek
De dienst Toerisme van de stad Leuven kan rekenen op een subsidie van 125.000 euro van Toerisme Vlaanderen voor de permanente ontsluiting van de toren van de universiteitsbibliotheek. Dat heeft minister Bourgeois laten weten.
Op een evocatieve en innovatieve manier zullen de verwoesting en de wederopbouw van de stad Leuven na WO I zichtbaar gemaakt worden in het gesloten deel van de toren. Hoogtepunt wordt een buitenbezoek van de toren, waarbij de bezoeker vanaf het balkon kan genieten van een uniek zicht op de stad.
Dirk Vansina: “Momenteel loopt het aanbestedingsdossier voor het ontwerp en de bouw van de tentoonstelling. Eind januari moet de bouwheer bekend zijn. Dit wordt ongetwijfeld een toeristische trekker voor Leuven. Het verhaal van de universiteitsbibliotheek is een verhaal dat in gans de wereld bekend is en nog steeds aangrijpt. Dit verhaal educatief en visueel zichtbaar maken in de toren, gecombineerd met het prachtige uitzicht van op het balkon van de toren, is een prachtig project.”
In elk van de 5 verdiepingen zal een deel van het verhaal van de universiteitsbibliotheek verteld worden:
- 1e verdieping: de brand van de universiteitsbibliotheek in 1914. Die bibliotheek was in 1914 gevestigd in de Naamsestraat, de huidige universiteitshallen. 300.000 boeken gingen in de vlammen op. Tijdens de nacht van 24 op 25 augustus 1914 werden 2000 panden in de binnenstad in brand gestoken. Dit gebeurde op een systematische manier: op sommige huizen werd een bordje aangebracht “dit huis mag enkel afgebrand worden na toestemming van de commandatuur”. Zo’n 200 Leuvenaars werden doodgeschoten. De Duitse bezetter wilde op die manier de burgerbevolking terroriseren om ze onder de knoet te houden zodat de Duitse troepen, maximaal konden ingezet worden om zo snel mogelijk door te stoten naar Frankrijk.
- 2e verdieping: de internationale verontwaardiging en solidariteit die tot stand kwam. Internationaal ontstond grote verontwaardiging over wat Leuven overkwam: de universiteitsbibliotheek werd in brand gestoken. Titels als “hier stopt de beschaving” werden gebruikt toen de internationale pers over Leuven, “het Oxford van België” schreef.
- 3e verdieping: de wederopbouw van een nieuwe bibliotheek zoals we ze nu kennen op het Ladeuzeplein (1921-1928). Met Amerikaanse steun werd de nieuwe bibliotheek gebouwd. Op 28 juli 1921 werd de eerste steen gelegd. In de gevel verwijzen heel wat elementen naar de Amerikaans steun.
- 4e verdieping: de brand van de nieuwe universiteitsbibliotheek op 16-17 mei 1940. 900.000 boeken werden vernield.
- 5e verdieping: de vredesbeiaard. Klokken werden in oorlogstijd omsmolten tot kanonnen. Een wandeling op het balkon met een uitzicht over de stad, wordt voor de toerist het hoogtepunt van het torenbezoek.
Dit project kadert in de voorbereidingen die Leuven treft om het uitbreken van de eerste Wereldoorlog in 1914 100 jaar later te herdenken.